Rau muống (Ipomoea aquatica) là một loài thực vật nhiệt đới bán thủy sinh thuộc họ Bìm bìm (Convolvulaceae), là một loại rau ăn lá. Phân bố tự nhiên chính xác của loài này hiện chưa rõ do được trồng phổ biến khắp các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới. Tại Việt Nam, nó là một loại rau rất phổ thông và rất được ưa chuộng.
Rau muống vị ngọt nhạt, tính mát thường được sử dụng trong Đông y để thanh nhiệt cơ thể, giải độc, nhuận tràng, kích thích hệ thống tiêu hoá, điều trị đái tháo đường,…
Cây mọc bò, ở mặt nước hoặc trên cạn. Thân rỗng, dày, có rễ mắt, thường không có lông vào mùa nóng, và có lông vào mùa lạnh. Lá hình ba cạnh, đầu nhọn, đôi khi hẹp và dài. Hoa to, có màu trắng hay hồng tím, ống hoa tím nhạt, mọc từng 1-2 hoa trên một cuống. Quả nang tròn, đường kính 7-9 mm, chứa 4 hạt có lông màu hung, đường kính mỗi hạt khoảng 4 mm.
Rau muống thường mọc hoang và được trồng ở khắp nơi ở nước ta để làm thực phẩm và dược liệu. Người dân còn thường dùng để giải độc, giải rượu hoặc nấu nước uống cho mát.
Rau muống có 92% nước, 3,2% protit, 2,5% gluxit, 1% xenluloza, 1,3% tro. Hàm lượng muối khoáng rất cao: trong đó có khoảng 100mg% canxi, 37mg% phốtpho, 1,4mg% sắt. Các vitamin gồm có 2,9% caroten, 23mg% vitamin C, 0,10mg% vitamin B1, 0,7% vitamin PP, 0,09mg% vitamin B2. Ngoài ra còn chứa nhiều chất nhầy.
Ở Việt Nam, Rau muống thường được chia thành hai loại là Rau muống trắng và tía. Cả hai loại đều được trồng trên mặt nước hoặc trên can để thu hái dùng làm rau ăn kèm hoặc sử dụng với mục đích điều trị bệnh.
1. Thực phẩm:
Từ rau muống, cách đơn giản nhất là luộc lên. Và tùy theo từng vùng, người ta có thể chấm với nước mắm, xì dầu, chao, mắm tép và tương (đặc biệt là tương Bần). Nước của rau muống luộc cũng thường được người dân Việt Nam uống pha với chanh sau bữa ăn. Tại Việt Nam xưa (làng Thanh Chiểu nay là Sen Chiểu - Phúc Thọ - Hà Nội) đã từng có loại rau muống được nuôi trồng rất cầu kỳ bằng cách cho ngọn rau mọc cuộn trong những chiếc vỏ ốc rỗng, để lấy những ngọn rau muống trắng nõn và mập mạp làm thức ăn....
Ngoài rau muống luộc, còn có rau muống xào tỏi (có thể gia chút mắm tôm theo truyền thống); làm nộm rau muống với lạc rang giã dập, giấm, đường, tỏi, ớt; gia vào canh riêu cua hoặc canh cua khoai sọ thay cho rau rút, ăn với lẩu gà, làm rau muống nướng. Cũng thường thấy rau muống được chẻ ra ăn sống với các loại rau thơm khác. Mỗi cách đều có hương vị riêng và tùy sở thích của từng vùng, từng miền mà cách chế biến có khác nhau. Khuyến cáo: rau muống ăn sống phải được rửa kỹ, ngâm nước muối hoặc nước ozone để khử trùng.
Bảo quản rau muống làm thực phẩm:
Rau muống tươi có thể rửa sạch, bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh bụi bẩn và côn trùng. Để bảo quản lâu hơn, có thể cho vào ngăn mát tủ lạnh.
2. Dược lý, chữa bệnh
Theo y học cổ truyền, Rau muống thường được sử dụng để điều trị đái tháo đường, dùng ngoài để đắp vào các vết loét do bệnh Zona gây ra.
Ngoài dùng để ăn kèm, Rau muống có được sử dụng với một số tác dụng như:
1. Điều trị ngộ độc
Dùng 1 kg Rau muống rửa sạch, giã nát, lọc lấy nước cốt, dùng uống. Có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng ngộ độc nấm, lá ngón, thủy ngân. Sau khi sơ cứu, đưa người bệnh đến bệnh viện cấp cứu.
Nếu ngộ độc sắn (củ mì), sử dụng 100 g Rau muống thái thành đoạn ngắn trộn với 50 g gạo tẻ, giã nhuyễn, hòa với nước, dùng uống.
2. Điều trị đái tháo đường
Sử dụng Rau muống 60 g, Râu ngô 30 g nấu với một lượng nước vừa đủ, dùng uống. Điều trị tiểu đường, thường dùng rau muống tía (thân màu tía) hiệu quả tốt hơn loại trắng.
3. Điều trị kiết lỵ
Sử dụng 400 g thân Rau muống tươi, 4 – 6 miếng Trần bì, cho thêm nhiều nước, đun nhỏ lửa trong 2 – 3 giờ, dùng uống.
4. Điều trị đau dạ dày, ợ nóng, ợ hơi, ợ chua, nóng ruột, miệng đắng, khô, mất vị giác
Chuẩn bị Rau muống, Rau má, Cỏ mực mỗi loại 20 g, Rau sam 16 g, Trần bì 12 g. Mang tất cả sao qua chảo nóng, cho vào ấm, đổ thêm 500 ml nước, sắc đến khi còn 200 ml thì chia thành hai lần uống trong ngày, lúc đói.
5. Điều trị bí tiểu, phù thũng do bệnh thận
Sử dụng một nắm Rau muống, Rễ tranh, Râu ngô, mỗi vị 12 g sắc lấy nước, dùng uống. Mỗi ngày uống một thang.
6. Chữa chảy máu mũi, lưỡi đỏ, ù tai, chóng mặt, khát nước, tâm phiền muộn
Dùng 150 g Rau muống, 12 g Cúc hoa đun sôi với một lượng nước vừa đủ trong 20 phút, lọc lấy nước uống.
7. Chữa chứng viêm lưỡi, viêm viền môi, thiếu vitamin B12
Dùng 100 g Rau muống nấu canh với 50 g hành tươi, dùng ăn hàng ngày.
8. Điều trị lở loét, giời leo, nhiễm trùng da
Sử dụng lá cây vòi voi và ngọn Rau muống rửa sạch, giã cùng với muối dùng đắp lên vết thương.
9. Điều trị mẩn ngứa, rôm sẩy, sởi, thủy đậu ở trẻ em
Dùng một lượng Rau muống vừa phải nấu nước dùng tắm, thoa, rửa vùng da bệnh.
10. Điều mụn lở không liền da
Khi mụn lở loét, miệng vết thương lõm sâu có thể ăn nhiều Rau muống để nhanh chóng liền da, sinh thịt.
11. Điều trị mẩn ngứa do dị ứng thời tiết
Sử dụng 30 g Rau muống, 15 g Râu ngô, 10 củ Mã thầy sắc với 700 ml nước đến khi còn 300 ml thì chia thành 3 lần uống trong ngày.
Loại rau này có chứa một lượng lớn ký sinh trùng sán ruột có tên khoa học là Fasciolopsis Busk. Do đó, sử dụng Rau muống chưa rửa sạch hoặc nấu chưa chín có thể khiến sán xâm nhập vào cơ thể. Khi nhiễm sán, sán có thể neo đậu vào thành ruột và dẫn đến các triệu chứng như dị ứng da, đau bụng, chướng bụng, khó tiêu.
Ngoài ra, theo khuyến cáo của Cục Bảo Vệ Thực Vật – Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, Rau muống là thực vật dẫn đầu trong nhóm rau ăn lá có nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm. Ngoài ra, nếu sử dụng Rau muống chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cao có thể dẫn đến ngộ độc mãn tính, dãn thể miễn dịch, thậm chí là gây ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh. Do đó, khi có nhu cầu sử dụng rau, hãy chọn những nơi uy tín, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng để tránh các biến chứng.
Thực tế, đây là món ăn quen thuộc, tuy nhiên một số đối tượng sau không nên sử dụng:
Trên đây, trung trịnh đã giới thiệu tất tần tật về rau muống. Rau muống rất tốt cho sức khỏe, nhưng ngoài ra cũng có tác hại không mong muốn nếu sử dụng không đúng cách. Xin chúc các bạn luôn luôn khỏe mạnh.
Bạn đang xem bài viết tại chuyên mục Trồng trọt - thực vật của Website Trung Trịnh. Nếu thấy bổ ích, hãy bấm like và share để chia sẻ cho mọi người cùng xem nhé!
![[Hướng dẫn] cài đặt bộ gõ font tiếng Hàn trên Windows](i-upload/news/434316871_bo-go-tieng-han.jpg)
